Rewildfires
Εξάπλωση της Ανθεκτικότητας
Στον απόηχο της κλιμάκωσης των απειλών από τις δασικές πυρκαγιές, οι οποίες επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή και τις ανθρώπινες δραστηριότητες, το έργο “Rewildfires: spreading resilience” επιδιώκει να δημιουργήσει διασυνοριακές συνεργασίες μεταξύ μελών του δικτύου αποφοίτων Bosch Alumni Network (BAN) από τη Σικελία, την Απουλία και την Ελλάδα. Με άξονα το επιτυχημένο μοντέλο που υλοποιήθηκε στη Σικελία το 2022, στοχεύουμε να επεκτείνουμε τις προσπάθειές μας για να συμπεριλάβουμε διαφορετικά περιφερειακά τοπία και τις δυναμικές των τοπικών κοινοτήτων.
Το έργο είναι μια συνεργασία των οργανισμών Collettivo Rewild Sicily – που προέκυψε από το έργο Rewildfires του 2022, QG Enviro – ενός οργανισμού από την Απουλία που δραστηριοποιείται στον τομέα της αγροοικολογίας και της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, La CapaGrossa – ενός συνεργατικού σχήματος από την περιοχή Ruvo di Puglia, και την ελληνική πλευρά που εκπροσωπούμε εμείς, εστιάζοντας στην περιοχή της Πεντέλης. Το εγχείρημα ενισχύεται επίσης από τη συμβολή περισσότερων μελών του BAN από την Ελλάδα, τη Γερμανία, τη Σλοβενία και τις ΗΠΑ.
Το έργο, που χρηματοδοτήθηκε από το iac Berlin, αποτελείται από:
- διαδικτυακές συναντήσεις μεταξύ των συμμετεχόντων/ουσών, καθώς και προσκεκλημένων εμπειρογνωμόνων, για την ανταλλαγή γνώσεων και βέλτιστων πρακτικών·
- μια περιφερειακή πρωτογενή και δευτερογενή έρευνα, που διερευνά την περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ κοινοτήτων, τοπίων, πυρκαγιών και οικοσυστημάτων σε όλες τις στοχευμένες περιοχές·
- και μια δια ζώσης συνάντηση στην περιοχή της Απουλίας (Οκτώβριος 2024), που λειτουργεί ως πεδίο σύνθεσης των ευρημάτων, βελτίωσης των στρατηγικών και συνδημιουργίας λύσεων, προσαρμοσμένων στα μοναδικά χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής.
Κεντρική θέση στην προσέγγισή μας έχει η ενσωμάτωση διαφορετικών προοπτικών, από φορείς παραδοσιακής γνώσης έως επιστημονικούς ερευνητές/τριες, υπεύθυνους/ες χάραξης πολιτικής και κατοίκους. Φιλοδοξούμε ότι η μετασχηματιστική αλλαγή μέσω της συνεργατικής μάθησης, της ανάπτυξης ικανοτήτων και της υπεράσπισης μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στη διαμόρφωση ενός πιο βιώσιμου και ανθεκτικού μέλλοντος, για τα τοπία και τις κοινότητες της Νότιας Ευρώπης.
Ως πeripatos, αναλάβαμε τη μελέτη για την περιοχή της Πεντέλης. Τα κύρια ευρήματα συνοψίζονται ως εξής:
- Οικολογική σημασία: Το όρος Πεντέλη, ένα περιαστικό φυσικό καταφύγιο κοντά στην Αθήνα, φιλοξενεί πλούσια βιοποικιλότητα και έχει κρίσιμη οικολογική αξία για ολόκληρη την περιοχή της Αττικής.
- Ιστορικό δασικών πυρκαγιών: Από το 1981, το βουνό έχει πληγεί από 14 μεγάλες πυρκαγιές, με τις καταστροφικότερες να σημειώνονται το 1995, 2009, 2018 και 2024. Αυτές οι πυρκαγιές έχουν προκαλέσει εκτεταμένες περιβαλλοντικές καταστροφές και ανθρώπινες απώλειες.
- Αιτίες δασικών πυρκαγιών:
- Η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τους κινδύνους πυρκαγιών με παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και υψηλότερες θερμοκρασίες.
- Οι αποτυχίες διακυβέρνησης περιλαμβάνουν παράνομες κατασκευές, ελλιπή πολεοδομικό σχεδιασμό, υποχρηματοδοτούμενους πόρους πυρόσβεσης και ανεπαρκή μέτρα πρόληψης.
- Αντίκτυπος:
- Περιβαλλοντικός: Απώλεια βιοποικιλότητας, καταστροφή οικοτόπων, αυξημένες εκπομπές άνθρακα και αλλοιωμένοι κύκλοι του νερού.
- Κοινωνικός: Συναισθηματικό τραύμα, απώλεια περιουσιών και υποβάθμιση της ποιότητας ζωής.
- Οικονομικός: Υψηλό κόστος αποκατάστασης και ανάκαμψης.
- Κοινωνία:
- Χαμηλή ευαισθητοποίηση σχετικά με την πρόληψη και περιορισμένη εμπιστοσύνη στις υπάρχουσες δομές και τα μέτρα πρόληψης των δασικών πυρκαγιών.
- Περιορισμένη συνεργασία μεταξύ κοινοτήτων και αρχών.
- Προκλήσεις διακυβέρνησης:
- Έλλειψη συντονισμού, επαρκούς χρηματοδότησης και σαφών πολιτικών.
- Υπερχρήση των ειδοποιήσεων εκκένωσης έκτακτης ανάγκης, μερικές φορές με κόστος πρακτικών προσπαθειών διαχείρισης πυρκαγιάς.
Επομένως, τι μπορούμε να κάνουμε;
- Πρόληψη και Διαχείριση:
- Βελτιστοποίηση του πολεοδομικού σχεδιασμού, πυρίμαχη αναδάσωση και ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
- Ενίσχυση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και πιο αποτελεσματική κατανομή των διαθέσιμων πόρων.
- Εμπλοκή Τοπικών Κοινωνιών:
- Εκπαίδευση και κατάρτιση για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του κοινού και την ενεργή συμμετοχή στην πρόληψη.
- Δημιουργία οργανωμένων ομάδων εθελοντών/ριών και ανάπτυξη σταθερών συνεργασιών με τις τοπικές αρχές.
- Επόμενα Βήματα:
- Διεξαγωγή αναλυτικών μελετών και ευρύτερων πρωτοβουλιών εμπλοκής του κοινού.
- Φιλοξενία οργανωμένων δραστηριοτήτων στο βουνό για την προώθηση της οικολογικής του αξίας και την ενίσχυση των μέτρων προστασίας.
Καταλήγοντας, τα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι η προστασία της Πεντέλης απαιτεί έναν συνδυασμό πολιτικών μεταρρυθμίσεων, εμπλοκής της κοινότητας και στοχευμένης περιβαλλοντικής στρατηγικής.
Θέλεις να μάθεις περισσότερα;
Μπορείς να διαβάσεις την Αναλυτική Έρευνα για την περίπτωση της Πεντέλης (στα αγγλικά).
Ακόμα καλύτερα, αν θέλεις να συμβάλεις στην αλλαγή, ας ενώσουμε τις δυνάμεις μας για τα επόμενα βήματα και προσπάθειες.
