Menu
THE HASANKEYF WORKSHOP
ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΗ ΔΙΕΘΝΗΣ ΠERIPATOS
The Hasankeyf Workshop – Μία πρωτοβουλία για την κοινωνική ενίσχυση των γυναικών του Hasankeyf (Κίφας) στην Ανατολική Τουρκία, μέσα από εργαστήρια τέχνης με στόχο την αυτοέκφραση τους και την ανάδειξη του ιστορικού χωριού τους.
Το έργο:
Θέλοντας να συνδέσουμε την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των γυναικών με τον αρχαιολογικό χώρο του Hasankeyf, σχεδιάσαμε το πρόγραμμα The Hasankeyf Workshop, όπου διδάσκοντας τέχνες και τεχνικές παρέχουμε τα εφόδια στις συμμετέχουσες να αναπτύξουν τη δική τους δημιουργική δραστηριότητα εμπνευσμένες από τον τόπο τους. Η σημασία της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας είναι διττή και αντικατοπτρίζει μία εξίσου διττή ανάγκη. Από τη μία μέσα από εργαστήρια φωτογραφίας και χειροτεχνιών υποστηρίζουμε την αυτοέκφραση και την προσωπική ανάπτυξη των γυναικών της τοπικής κοινωνίας, από την άλλη η ίδια η δημιουργικότητά τους γίνεται μέσο ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου τους, του Hasankeyf.
Η κοινωνική και εργασιακή απομόνωση των γυναικών της ευρύτερης περιοχής του Batman είναι η μεγαλύτερη σε όλη την Τουρκία, με μόλις 12.3% αυτών να συμμετέχουν σε επί πληρωμή εργασία. Σε συνδυασμό με κοινωνικά στερεότυπα για τη θέση της γυναίκας και το υψηλό ποσοστό των κοριτσιών που διακόπτουν το σχολείο μετά την ολοκλήρωση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, η ανάγκη για δημιουργικές διεξόδους σε ένα ασφαλές περιβάλλον, που εξελίσσει τις κοινωνικές και τις επικοινωνιακές δεξιότητες γυναικών κάθε ηλικίας είναι μερικά από τα δεδομένα, που μας οδήγησαν στην υλοποίηση της συγκεκριμένης δράσης.
Hasankeyf: 37 χιλιόμετρα νότια της βιομηχανικής πόλης του Batman εδρεύει ο αρχαιολογικός χώρος και το χωριό του Hasankeyf. Αποτελεί ένα παραδοσιακό χωριό στις όχθες του ποταμού Τίγρη στη Νοτιοανατολική Τουρκία, που συνδυάζει φυσική ομορφιά με μακρά ιστορία. Διακρίνεται ιδιαίτερα για το μεσαιωνικό χαρακτήρα που του προσδίδουν πάνω από 300 μνημεία εκείνης της περιόδου, ενώ περιτριγυρίζεται από χιλιάδες ανθρωπογενή σπήλαια, που λειτουργούσαν ως μόνιμη ή περιστασιακή κατοικία των τοπικών πληθυσμών.
Λόγω της μορφολογίας του πήρε και το όνομα “Hısnı Keyfa”, που στα Αραβικά – Συριακά σημαίνει “Η Πόλη των Βράχων” ή “Η Πόλη των Σπηλαίων”. Οι πρώτες ιστορικές αναφορές του χωριού προέρχονται από Βυζαντινά έγγραφα και το αποκαλούν Κιφά (Cepha), χωρίς να είναι βέβαιο πότε και από ποιον ιδρύθηκε.
Η πληθώρα διαφορετικών αρχιτεκτονικών και αρχαιολογικών καταλοίπων μαρτυρούν την παρουσία πολλών πολιτισμών. Αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν αναδείξει προϊστορικούς οικισμούς. Λειτούργησε ως εξέχουσας σημασίας στρατιωτική βάση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (2ος αιώνας, μ.Χ.) για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής. Ξεκινώντας από τον 7ο αιώνα μ.Χ., πέρασε κατά σειρά στην κυριαρχία διάφορων μουσουλμανικών δυναστειών των Ομεϋαδών, των Αββασιδών, των Χαμδανιδών και των Μερβανιδών. Το 1101 μ.Χ., ο Σοκμέν (Sökmen), απόγονος του Αρτούκ (Artuq), ένας από τους διοικητές της δυναστείας των Σελτζούκων ιδρύει το κράτος Χισν-ι Κέιφα (Hısn-ı Keyfa) και το Hasankeyf υπήρξε η πρωτεύουσα των Αρτουκιδών (Artukid Beyliks) για πάνω από 130 χρόνια. Η Μογγολική εισβολή το 1260 μ.Χ. καταστρέφει το μεγαλύτερο μέρος της πόλης με αποτέλεσμα να μην καταφέρει να επανακάμψει ποτέ. Η περιοχή συμπεριλήφθηκε στην Οθωμανική κυριαρχία το 1517 μ.Χ. Το οθωμανικό αρχείο μιλάει για μία πλούσια πόλη με 9.500 μόνιμους κατοίκους.
Λόγω γεωγραφικής θέσης κατείχε πάντα στρατηγική σημασία στο Δρόμο του Μεταξιού και αναπτύχθηκε έντονη εμπορική παραγωγή κεραμικών με γνωστότερα τα εργαστήρια των Κήπων των Σαλαχιγέ (Salahıye Bahçeleri) και του Παράκτιου Παλατιού (Sahil Sarayı).
Πρόκειται, παρά την πολιτιστική και ιστορική του σημασία, για έναν αρχαιολογικό χώρο υπό απειλή εξαιτίας του υδροηλεκτρικού φράγματος Ilisu, που θα ξεκινήσει τη λειτουργία του από το 2018. Για το εν λόγω έργο, συνολικά 185 οικισμοί είναι αναγκαίο να εκκενωθούν, μεταξύ των οποίων και το Hasankeyf, καθώς θα πλημμυρίσει ολόκληρη η περιοχή βυθίζοντας όλη την πολιτιστική κληρονομιά της και διαλύοντας την κοινωνική συνοχή της. Αντ’ αυτού έχει κατασκευαστεί σε κοντινή απόσταση το λεγόμενο νέο Hasankeyf για την αναγκαστική μετακίνηση του πληθυσμού. Η κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος Ilisu αποτελεί μέρος του μεγαλύτερου αναπτυξιακού έργου στη ΝΑ Τουρκία, του λεγόμενου έργου GAP.
Επιστημονική τεκμηρίωση:
Ο σχεδιασμός του έργου βασίστηκε στις αρχές της Δημόσιας Αρχαιολογίας ή Αρχαιολογίας Κοινού (Public Archaeology). Μία προσέγγιση στην αρχαιολογία, που αποσκοπεί να συμπεριλάβει το μη ειδικό κοινό στη διασφάλιση και στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αρχικά, θέλαμε να ενθαρρύνουμε τις γυναίκες της περιοχής να συμμετέχουν στην ανάδειξη και στη διασφάλιση της ιστορικής αξίας του Hasankeyf, ειδικά λόγω της άμεσης απειλής της καταστροφής του. Ουσιαστικά όμως, ο σκοπός του έργου μετεξελίχθηκε σε μία ευκαιρία κοινωνικοποίησης και αυτοέκφρασης των γυναικών, εμπνεόμενες από την καθημερινότητα και τις διαχρονικές αξίες του Hasankeyf, τονίζοντας παράλληλα τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και τα ζητήματα φύλου που αντιμετωπίζουν.
Συνεργάτες:
Το έργο The Hasankeyf Workshop συνδιοργανώνεται από την εταιρεία πολιτισμού πeripatos και τον γυναικείο συνεταιρισμό Özgür Kadin Kolektifi, που εδρεύει στην πόλη Batman της Τουρκίας, με την υποστήριξη της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας Diadrasis και του προγράμματος Tandem Turkey. Η στρατηγική αυτή συνεργασία με τις γυναίκες από τον οργανισμό Özgür Kadin Kolektifi αναπτύχθηκε μέσα από κοινά ενδιαφέροντα για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ενίσχυση του ρόλου της γυναίκας στην προστασία και διαχείρισή της.
Το πρόγραμμα The Hasankeyf Workshop δε θα μπορούσε να είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τη συμβολή και υποστήριξη του Tandem Turkey, μία πρωτοβουλία των οργανισμών European Cultural Foundation (Άμστερνταμ), MitÖst (Βερολίνο) και Anadolu Kültür (Κωνσταντινούπολη), που χρηματοδοτείται από το Stiftung Mercator (Έσσεν). Στόχος του είναι η υποστήριξη και η δημιουργία μακροπρόθεσμων συνεργασιών μεταξύ πολιτιστικών οργανισμών από την Τουρκία και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τέλος, στο εγχείρημα μας αυτό ευχαριστούμε θερμά τη συμβουλευτική του Hüseyin Eryurt από την ΜΚΟ Turkey’s Culture Routes Society.
#hasankeyf #thehasankeyfworkshop #hasankeyfatolyeleri#tandemturkey #peripatos #ozgurkadinkolektifi
